Vakantie is geen overbodige luxe

Uit verschillende onderzoeken blijkt dat veel Nederlanders als gevolg van de corona-crisis hun vakanties hebben uitgesteld. Volgens Noortje Wiezer, expert op het gebied van mentale gezondheid, is het een goed idee om die vakantie toch te plannen: “Vakantie is een herstelmoment en belangrijk voor het welbevinden en de gezondheid.”

Gedurende de dag heb je onderbrekingen van je werk nodig, zoals een lunchpauze en ook de avonden en weekenden zijn momenten van ontspanning en herstel. “Maar om echt goed los te komen van het werk heb je een langere tijd nodig: vakantie”, vertelt Wiezer. “Uit onderzoek blijkt dat vakantie houden een positief effect heeft op de gezondheid en het geluksgevoel. En dat geldt andersom ook: mensen die langere tijd geen vakantie nemen worden eerder ziek en voelen zich minder goed.”

De positieve effecten van vakantie:

• Je rust uit, slaapt bij, ontspant en brengt je energieniveau weer op peil.
• Je bouwt prettige ervaringen en positieve herinneringen op. Dit draagt bij aan het geluksgevoel en je kunt eraan terugdenken op momenten dat het even niet zo leuk is.
• Afstand nemen tot het werk zorgt ervoor dat je het werk kunt relativeren en dingen in perspectief kunt zien.
• Afstand tot het werk geeft ruimte om na te denken over wat je wilt in je werk en je leven. Je kunt terugkijken op de afgelopen periode en nadenken over wat je wilt behouden en wat je wilt veranderen.
• Vaak is er ook een sociale component. Als je met vrienden of met het gezin op vakantie gaat, versterkt dat de onderlinge band. Dit is in het dagelijks leven van belang om met stressoren om te kunnen gaan.
• Ook de voorpret is belangrijk. Het draagt bij aan het geluksgevoel.

Wiezer vertelt dat er niet echt een regel is voor hoe vaak je op vakantie zou moeten gaan. “Ik adviseer altijd om vakantiedagen op te maken. Hoe je dat precies indeelt, is een kwestie van voorkeur. Voor een optimaal effect ga je meerdere keren per jaar wat korter op vakantie, maar ga in ieder geval één keer per jaar langer dan een week.” Dit is belangrijk omdat het vaak wel even duurt voor je loskomt van je werk. “Zeker als je heel druk bent geweest, kan dat zelfs meer dan een week duren.”

“Direct op het strand gaan liggen kan, zeker als je uit grote drukte komt, juist voor onrust zorgen. Als het kan, heeft het dan ook de voorkeur om langzaam af te bouwen.” Ook als je terugkomt van vakantie zou je idealiter weer langzaam moeten opbouwen. In de praktijk blijkt dat lastig, wat eraan bijdraagt dat het effect van vakantie niet zo lang duurt. “Helaas zie je nog weleens dat mensen na de vakantie extra hard moeten werken om het werk dat in de vakantie is blijven liggen in te halen.” Door goed te plannen, maar ook door afspraken te maken met collega’s over het bijhouden van het werk tijdens de vakantie, kun je ervoor zorgen dat je rustig kunt beginnen.

“Maar belangrijker is misschien nog wel dat je je werk niet meeneemt op vakantie”, zegt Wiezer. “Zeker geen laptop, maar het liefst ook geen werktelefoon. Bereikbaar zijn voor je werk tijdens je vakantie zorgt ervoor dat je niet los kan komen van je werk. Ook al is de kans op een telefoontje klein, het feit dat het wel kan komen, maakt dat je er (in je achterhoofd) rekening mee houdt.” Als het echt niet anders kan en je moet contact houden met je werk, probeer dan vaste momenten af te spreken waarop je je mail bekijkt of telefonisch bereikbaar bent, zodat je de rest van de dag ook echt vrij bent. “Bedenk je ook dat als je je laptop meeneemt, dat je dan een signaal afgeeft dat het oké is als je werk een beroep op je doet in privétijd.”

Om te herstellen van je werk, moet je volgens Wiezer iets anders doen dan wat je normaal doet. “Als je normaal artikelen schrijft, kom je niet echt los van je werk als je in je vakantie een schrijfcursus gaat volgen.” Verder maakt het weinig uit of je nu kiest voor een actieve wandelvakantie, cultuur snuiven in een ver land of een strandvakantie. “Als het maar je eigen keuze is, iets wat je leuk vindt en waar je energie van krijgt. In het dagelijks leven moeten we veel. In de vakantie is het tijd om dingen te doen zoals jij het wilt. Je moet vrijheid ervaren.”

Is het dan altijd nodig om ergens naartoe te gaan op vakantie, of kun je ook vakantie vieren in eigen huis? “Om helemaal los te komen van het dagelijks leven, is het voor veel mensen wel nodig om een andere omgeving op te zoeken. Er zijn wel mensen die echt een knop om kunnen zetten en thuis kunnen blijven, maar voor veel mensen is het lastig om dan alle verplichtingen en to do-lijstje los te laten. Je hoeft niet ver weg te gaan, als het maar een andere omgeving is.”

Herinneringen zijn duurzaam voor het geluksgevoel. “Daarom is het goed om het vast te leggen. Maak foto’s, neem een souvenir mee, zodat je met plezier kunt terugdenken aan de fijne momenten en er voorlopig weer tegenaan kunt.”

Geschreven door Eveline Janse – Everlution in samenwerking met TNO

Hoe organiseert u uw werk op dit moment?